Wprowadzenie do usług danych przestrzennych
To pierwszy artykuł z serii, który będzie mówił o tym, jak rozumieć i wdrażać przestrzenne usługi sieciowe ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz rozporządzenia EMUiA.
Jako zespół urbanistów z kilkuletnim doświadczeniem w obsłudze gmin w zakresie planowania i zagospodarowania przestrzennego obserwujemy i analizujemy stan zagospodarowania przestrzennego w Polsce w ostatnich latach. Nieustannie dostrzegamy trudności, z jakimi borykają się m.in. gminy, urbaniści i mieszkańcy w związku ze zmianami w prawie dotyczącym dokumentów planistycznych i punktów adresowych.
Cykl artykułów zaczynamy od (naszym zdaniem) najtrudniejszego do interpretacji przepisu – ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, rozdział 5a, art. 67c pkt 3, który mówi:
„Organy, o których mowa w art. 67a ust. 1, udostępniają nieodpłatnie dane przestrzenne utworzone na potrzeby czynności, o których mowa w art. 67a ust. 2, za pośrednictwem usług, o których mowa w art. 9 sek. 1 pkt 1-3 ustawy z dnia 4 marca 2010 r. o infrastrukturze informacji przestrzennej.”
O jakich usługach mówimy?
Usługi, o których mowa w ustawie o infrastrukturze informacji przestrzennej to m.in:
- usługa przeglądania (WMS)
- usługa pobierania (WFS)
- usługa wyszukiwania (CSW)
Chociaż mogą istnieć alternatywy dla usług OGC (WMS, WFS i CSW), były one przedmiotem niezliczonych weryfikacji, standaryzacji i ciągłego doskonalenia. Możesz dowiedzieć się więcej o Open Geospatial Consortium na ich stronie internetowej.
Należy dokonać rozróżnienia między terminami „dostęp do usługi”, „świadczenie usługi” i „korzystanie z usługi”.
Na przykład salon fryzjerski świadczy usługę, która może być dostępna i wykorzystywana.
Wykorzystanie usług w praktyce
Dostęp do salonu fryzjerskiego można uzyskać poprzez między innymi katalog firm, książkę telefoniczną, itp., podczas gdy dostęp do usług danych przestrzennych można uzyskać poprzez Rejestr zbiorów i usług danych przestrzennych (Rejestr) określony w przepisach.
Salon fryzjerski świadczy usługi polegające na strzyżeniu włosów, podczas gdy usługi danych przestrzennych polegają na udostępnianiu wyszukiwania, przeglądania i pobierania danych przestrzennych i ich kolekcji.
Usługi fryzjerskie można korzystać w konkretnych salonach fryzjerskich, podobnie, korzystanie z usług danych przestrzennych odbywa się tylko poprzez dedykowane programy, takie jak MapMaker.online, QGIS, GeoNetwork, ArcMap.
Co to oznacza dla administracji publicznych?
Dostarczanie usług jest odpowiedzialnością organu administracji odpowiedzialnego za zbieranie danych i jest określone przez ustawę o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym wspomnianą na początku.
Dostęp do świadczonych usług jest zapewniany przez organ administracji publicznej do Rejestru w formie zgłoszenia do GUGiK.
Świadczenie i dostarczanie usług jest takie samo dla wszystkich usług, ale sposób ich wykorzystania zależy od rodzaju usługi.
Przykłady wykorzystania usług:
CSW – Search Service
Uzyskanie dostępu do łącza CSW nie daje nam wiele, ponieważ tylko dedykowane programy mogą z niego korzystać, czyli wyszukiwać i wyświetlać wyniki użytkownikowi w formie zawartości metadanych. Więcej o metadanych opowiemy w innym artykule. Przykłady takich interfejsów to: opcja wyszukiwania metadanych na Geoportal.gov.pl, wyszukiwarka CIEP GeoNetwork lub wyszukiwarka MapMaker.online GeoNetwork.
WMS – browsing service
Korzystanie z linku, który otrzymujemy z Rejestru, polega na ładowaniu danych przestrzennych lub zestawu z serwera organu administracji, co pozwala nam na przeglądanie ich w formie rastra oraz odczytywanie zawartości tabeli atrybutów.
Przykłady interfejsów umożliwiających korzystanie z usługi WMS to: MapMaker.online, QGIS, ArcGIS, CIEP Geonetwork czy Geoportal.gov.pl.
WFS – Download Service
Korzystanie z linku, który otrzymujemy z Rejestru, polega na ładowaniu danych przestrzennych lub zestawu z serwera organu administracji, co pozwala nam na pobranie ich w formie wektorowej oraz odczytywanie zawartości tabeli atrybutów.
Przykłady interfejsów umożliwiających korzystanie z usługi WMS to: QGIS, ArcGIS, MapMaker.online Geonetwork, CIEP Geonetwork.
